Gent - wonderbeeldje weert de pest

Wie naar een wonder verlangt kan een scala aan rituelen uitvoeren om er een af te dwingen: van offers brengen en bidden tot het ondernemen van een bedevaart of pelgrimstocht. Nog steeds zijn er wereldwijd heilige plekken waar pelgrims verwachtingsvol naartoe trekken. Ook nu, in de coronacrisis, zien we dat dit een levende traditie is. Op zondag 15 maart 2020 heeft ‘Paus Franciscus gebeden voor een einde aan de coronaplaag. Daarvoor ging hij te voet van het Vaticaan naar de kerk San Marcello al Corso in Rome. […] In de kerk hangt een kruisbeeld dat in 1522 door de stad werd gedragen om de pest te verdrijven.’ (Volkskrant, 15 maart 2020)

Ook in de tentoonstelling Allemaal wonderen hangen kunstwerken die vergelijkbare rituelen in vergelijkbare situaties verbeelden. Zo zijn er onder meer een twee panelen te zien, geschilderd aan het begin van de zeventiende eeuw in Gent. Daar werd ieder jaar op Mariahemelvaart (15 augustus) een ommegang gehouden met een miraculeus Mariabeeld. Op het rechterpaneel zien we een hele bijzondere ommegang: in het jaar 1604 waarde namelijk de pest door de stad. Discussies over het door laten gaan van de processie onder deze gevaarlijke omstandigheden laaiden op. Toch vertrok de broederschap met het beeldje. Daarna zouden in Gent geen pestdoden meer zijn gevallen. Ook voor de huidige paus was zijn bedevaart voor een einde aan de corona-epidemie een riskante onderneming gezien zijn gezondheid en leeftijd.

Het nieuwsbericht over de voettocht van de paus laat zien dat het verlangen naar en het afsmeken van een wonder nog steeds actueel is, zeker in crisissituaties. Oude kruis- en Mariabeelden worden opnieuw vereerd waardoor ze ook nu nog betekenisvol en waardevol zijn.